کلان‌ داده یا بیگ دیتا چیست و چه کاربردهایی برای تجارت‌‌ها دارد؟

از سال‌‌ها پیش، تجارت‌‌های مختلف با جمع‌‌آوری اطلاعات متعدد به منظور دستیابی به اهداف متفاوت استفاده می‌‌کردند. یکی از مهم‌‌ترین این اهداف بحث آنالیز و بررسی اطلاعات می‌‌باشد. این مبحث طی دهه‌‌های اخیر سازمان‌‌یافته شده و حالا با عنوان بیگ دیتا یا کلان‌‌داده شناخته می‌‌شود. اگرچه استفاده از این عنوان برای چنین موضوعی در سال‌‌های گذشته رونق بیشتری پیدا کرده، اما پایه و اساس کلی آن چیزی‌‌ست که چندین دهه به اثبات رسیده و حالا با پیشرفت چشم‌‌گیر تکنولوژی و دنیای دیجیتالی ما، تکامل قابل توجهی پیدا کرده است.

بیگ دیتا چیست؟

همانطور که از این نام یا بهتر است بگوئیم اصطلاح مشخص است، مبحث بیگ دیتا به حجم عظیمی از دیتا (اطلاعات) اطلاق می‌‌شود که در زمانی کوتاه و با سرعت و دقت بالایی تجزیه و تحلیل می‌‌شود. این اطلاعات می‌‌تواند ساختاریافته (اطلاعات منظم و دسته‌‌بندی شده) یا غیرساختاریافته (اطلاعات حجمی نامنظم و تصادفی) باشد. اما برخلاف چیزی که به نظر می‌‌رسد، این حجم اطلاعات نیست که اهمیت و اولویت دارد؛ بلکه نوع استفاده و بهره‌‌برداری از یک بخش یا تمام این اطلاعات توسط سازمان‌‌ها و تجارت‌‌ها است که مهم می‌‌باشد. بیگ دیتا در حقیقت عنوان و سیستمی جامع برای کسب‌‌وکارها به ویژه کسب‌‌وکارهای بزرگ است تا بتوانند از طریق اطلاعات حجیم به دست آمده از این سیستم، برای آینده کاری خود تصمیمات بهتری بگیرند.

مبحث بیگ دیتا در اوایل قرن بیست و یکم تأثیر شگفت انگیز خود را روی تجارت‌‌های مدرن امروزی شروع کرد. درست با پیشرفت صنعت‌‌ها و تکنولوژی‌‌ها، جای خالی یک سیستم کارآمد که بتواند اطلاعات زیاد را در زمان کم به مرحله پردازش و تحلیل برساند به شدت محسوس بود. به همین خاطر کمپانی‌‌های بزرگ دست به استفاده از راهکارهای جدید زدند و کم کم سیستم یکپارچه Big Data به مرحله بهره‌‌برداری رسید. البته باید اذعان داشت که این سیستم یک سیستم یکسان و مشابه در تمامی تجارت‌‌ها نیست و صرفاً عنوان و پایه و اساس آن به یک شکل است. این یعنی شاید یک کمپانی از روشی انحصاری برای این مورد استفاده کند که دیگر تجارت‌‌ها آن را در اختیار ندارند.

ویژگی‌‌ها و تعاریف مربوط به مبحث بیگ دیتا

مبحث بیگ دیتا به صورت تعریفی به شکل ۳V یا سه حرف V که حرف ابتدایی چهار ویژگی اصلی این موضوع شناخته می‌‌شوند معرفی شده است که در ادامه آن‌‌ها را بازگو خواهیم کرد:

حجم یا Volume: اولین ویژگی بیگ دیتا حجم و مقدار آن است که با کلمه Volume شناخته می‌شود. سازمان‌ها و نهادهای گوناگون با جمع‌آوری اطلاعات از منابع متنوع و متفاوت اقدام به ایجاد یک پایگاه داده می‌کنند. این اطلاعات می‌تواند شامل مواردی مثل اطلاعات مربوط به حجم معاملات و تبادلات تجاری، اطلاعات دریافت شده از شبکه‌های اجتماعی یا اطلاعات ماشینی و طبقه‌بندی شده دیگر باشد. این حجم زیاد از اطلاعات یکی از چالش‌های کسب‌وکارهای قدیمی بود چون نمی‌دانستند چطور و در چه جایی اقدام به جمع‌آوری و ذخیره‌سازی این اطلاعات کنند؛ اما به یمن ابداع روش‌های جدید و بهره‌گیری از تکنولوژی‌های هوشمند، این مشکل برطرف شده است.

سرعت یا Velocity: دومین ویژگی مهم بیگ دیتا بحث سرعت فرآیندهای آن است. مبادلات اطلاعات باید با سرعت بسیار بالایی انجام شود و این نکته بسیار حائز اهمیت است. فرآیند بیگ دیتا این مسئله را به خوبی هندل می‌کند و با کمترین ضریب اشتباه (تقریباً نزدیک به صفر) اطلاعات با سرعت بسیار بالایی پردازش و تحلیل می‌شوند. برخی از تکنولوژی‌های به کار رفته برای این مورد تگ‌های RFID ، سنسورهای ارزیابی و سیستم‌های اندازه‌گیری هوشمند هستند که در زمانی خیلی سریع اطلاعات را دریافت، پردازش و نتیجه آن را اعلام می‌کنند.

تنوع یا Variety: فرمت و نوع اطلاعات با یکدیگر تفاوت دارند. این اطلاعات می‌توانند به صورت متنی، تصویری، صوتی یا حتی کدهای صفر و یک باشند! این تنوع باعث شده تا دسته‌بندی‌های متعددی برای جمع‌آوری و ذخیره‌سازی اطلاعات در نظر گرفته شود.

پیچیدگی یا Complexity: ویژگی آخر به موضوع پیچیدگی بیگ دیتا مربوط می‌شود. از جایی که اطلاعات از منابع متعدد و گوناگونی به دست می‌آیند، فرآیند مرتبط‌سازی، تطابق و هماهنگ‌سازی آن‌ها با یکدیگر پیچیده می‌شود. این مسئله باعث شده تا خیلی از سازمان‌ها با مشکلات زیادی رو‌به‌رو شوند. برای جلوگیری از این مسئله باید سیستم‌های جامع و یکپارچه‌ای ترتیب داد که مانع ایجاد این مسائل شود. به همین خاطر است که کمپانی‌های موفق از دسته‌بندی‌های مرتب و کاربردی برای کنترل اطلاعات استفاده می‌کنند.

چرا بیگ دیتا مهم است؟

کلان‌داده‌ها به این دلیل که صرفاً حجم زیادی از اطلاعات را در اختیار دارند اهمیت چندانی ندارند؛ بلکه همانطور که گفتیم، این استفاده و نحوه بهره‌برداری شما از این اطلاعات است که اهمیت دارد. اما به طور کل می‌توان گفت که به خاطر اینکه بیگ دیتا منابع مناسبی از اطلاعات زیاد در زمینه‌های مختلف است، شما می‌توانید از بین این منابع اقدام به جمع‌آوری اطلاعات مهم و حیاتی کنید. اطلاعاتی که هزاران کمپانی و شرکت تجاری از آن‌ها برای اهداف خودشان استفاده می‌کنند.

شما با بررسی، تحقیق و مقایسه این اطلاعات در وهله اول می‌توانید اطلاعات فعلی خود را با آخرین اطلاعات روز دنیا به‌روز کنید تا از ترندها و تکنیک‌های بازاریابی جدید عقب نمانید. در مرحله دوم، می‌توانید با بررسی دقیق و آنالیز این اطلاعات راه و روش‌های بسیار کاربردی برای خودتان دست و پا کنید. این روش‌ها می‌توانند به کاهش هزینه‌ها، کاهش صرف زمان و توسعه و گسترش کاربردی فعالیت‌های اقتصادی و تجاری شما منجر شوند.

نتایج نشان داده‌اند که کمپانی‌هایی که از بیگ دیتا برای پیشرفت تجارت خود استفاده کرده‌اند نه تنها هزینه‌های خود را از این طریق کاهش داده‌اند، بلکه با کمک این اطلاعات محصولات و سرویس‌های به مراتب بهینه‌تری تولید کرده و به دنبال آن فروش خود را چندین برابر افزایش داده‌اند.

بیگ دیتا به شما کمک می‌کند تا با اطلاعات مفیدی که به دست می‌آورید تصمیمات هوشمندانه بگیرید. همچنین اگر بتوانید به طور مناسب و اصولی از این اطلاعات استفاده کرده و به صورت سیستماتیک آن‌ها را آنالیز کنید، می‌توانید نقاط ضعف و دلایل شکست‌های خود را نیز خیلی سریع‌تر پیدا کنید و با همین اطلاعات این مشکلات را برطرف کنید.

شما با کمک Big Data می‌توانید شناخت خیلی خوبی از مشتریان و مصرف‌کنندگان نیز به دست بیاورید. این شناخت یکی از چند نکته اساسی برای کسب موفقیت‌های چشم‌گیر در حوزه بازاریابی B2C است.

چه سازمان‌هایی از بیگ دیتا استفاده می‌کنند؟

با اینکه کلان‌داده‌ها برای هر صنعت و کسب‌وکاری قابل استفاده هستند، اما بعضی از سازمان‌ها به نوعی وابسته به این سیستم هستند. جالب است بدانید اغلب تجارت‌های بزرگ صرفاً یک دپارتمان مجزا برای همین منظور ایجاد می‌کنند. در ادامه مهم‌ترین سازمان‌هایی که برای بقاء کاری به بیگ دیتا نیاز دارند را معرفی خواهیم کرد.

سیستم‌های بانکداری

بانک‌ها و مؤسسات مالی یکی از مهم‌ترین استفاده‌کنندگان از کلان‌داده‌ها هستند. در دنیای مدرن ما در هر ثانیه مقدار غیرقابل شمارشی اطلاعات از منابع بسیار زیادی در حال رد و بدل می‌باشد. بانک‌ها یکی از مؤسساتی هستند که همیشه در این اطلاعات هنگفت سهم زیادی دارند. به همین خاطر آن‌ها همواره به دنبال راهی برای مدیریت این حجم عظیم از اطلاعات می‌باشند.

این سازمان‌های مالیاتی دنبال راهی هستند تا بتوانند در عین حالی که از طریق آن رضایت مشتریان خود را جلب می‌کنند، خطر ریسک‌های جبران ناپذیر را نیز به حداقل برسانند. این پروسه بسیار حساس است و به همین دلیل است که بانک‌ها سرمایه‌گذاری خاصی روی بحث بیگ دیتا می‌کنند. آن‌ها می‌خواهند با اطلاعات کامل در این حوزه فعالیت داشته باشند و با چالش‌های مالی آشنا باشند. برای همین به سراغ بیگ دیتا می‌روند و با آنالیز دقیق و پیشرفته، خودشان را نه تنها برای چالش‌های سخت آماده می‌کنند، بلکه راهکارهای نوینی برای ایجاد ارتباط و تعامل بهتر با مشتریان پیدا می‌کنند.

سیستم‌های آموزشی

اطلاعات یعنی آموزش و وقتی بحث به سازمان تخصصی این مورد مثل وزارت آموزش و پرورش می‌رسد، اهمیت داده‌ها نیز به وضوح مشخص می‌شود. سازمان‌های آموزشی مثل مدارس، مؤسسات آموزش عالی، دانشگاه‌ها، آموزشگاه‌ها و … نیاز شدیدی به اطلاعات بروز در مباحث آموزشی دارند. درواقع آن‌ها باید هر لحظه و هر ثانیه پایگاه اطلاعاتی خودشان را ارتقاء داده و بروزرسانی کنند تا متدهای جدید، مباحث جدید و تکنیک‌های آموزشی مدرن را در اختیار داشته باشند.

با کمک بیگ دیتا این مؤسسات آموزشی نه تنها نواقص کاری خود را پوشش می‌دهند، بلکه می‌توانند از سیستم‌ها و راهکارهای آموزشی جدید برای برنامه درسی استفاده کنند. مزیت دوم کلان‌داده‌ها برای سیستم‌های آموزشی این است که آن‌ها می‌توانند با آنالیز و رفتارشناسی کارشناسی شده، دانش‌آموزانی که به هر شکلی مشکل داشته یا در خطر خاصی هستند را شناسایی کنند.

بیگ دیتا یک روند اصولی ایجاد می‌کند و باعث می‌شود تا این مؤسسات بتوانند روند پیشرفت دانش‌آموزان را با روند پیشرفت تحصیلی کلی مطابقت دهند و با برطرف سازی کم و کاستی‌ها از این طریق، سیستم آموزشی خود را بهبود ببخشند. این حرکت در نهایت باعث افزایش بهره‌وری و بهبود هرچه بهتر سیستم آموزشی یک کشور می‌شود. در ایران نیز طی سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی برای الگوبرداری از سیستم‌های آموزشی موفق در کشورهای دیگر صورت گرفت. این اقدام از طریق آنالیز بیگ دیتا انجام شده است.